Рудолф Арчибалд Рајс (1875-1929) бил истакнат Швајцарски адвокат и професор на Универзитетот во Лозана. За 22 години станува доктор по хемија и избира фотографија за асистент, а потоа стана познат од областа доцент на Универзитетот во Лозана. Редовен професор по криминологија именуван во 1906 година. Како професор стекнува репутација на криминолог со меѓународна слава. Како меѓународен експерт за воено право, а подоцна и како доброволец во српската војска учествувал во Првата светска војна и во Солунскиот фронт.
На барање на српската влада, Рајс доаѓа во Србија во 1914 година за да го испита злочинит над цивилите кои ги направиле војските на Австро-Унгарија, Германија и Бугарија. До крајот на животот останува во Србија.
За време на Првата светска војна ја минува српската војска Албанија, и Солунскиот фронт и по ослободувањето на Белград со војска влегува во градот. Во Србија остана до својата смрт.
Починал во Белград во 1929 година. По неговата смрт, неговите посмртни останки биле погребани во Белград, додека желбата на неговото срце Рајс во посебна урна била погребана на Кајмакчалан. „Свети Петар“ Кајмакчаланот ја чуваат легендата за Рудолф Арчибалд Рајс.
За време на Првата светска војна, д-р Рајс, кој патем беше воен разузнувач, работеше како новинар известувајќи за познатите светски весници и новински агенции. За време на неговите патувања низ Македонија до беснеењето на Големата војна, тој водел дневник и пишувал писма, собирал и документирал и се сведоштво за значајните настани што се случиле на солунската линија на фронтот. Во дневникот тој забележа дека планината во вашата утроба држела коски на илјадници непознати војници мртви заедно со другите боишта ширум светот го создале светскиот колеж во кој загинаа над 15 милиони луѓе.
Рудолф Арчибалд Рајс
Рудолф Арчибалд Рајс за време на неговиот живот, поминал на Балканот, добро ги познавал балканските народи. Во нивните записи состојбата на Македонците и муслиманите во новите провинции до 1918 година („Документи“, том I, Скопје, 1981, стр. 595 – RA Reiss, Sur la position des Macedoniens et des musulmans dans les nouvelles provinces grecgues Paris, 1918 , р.6-7.) Рајс ќе напише:
„Реков дека повеќе би сакал да ги наречам вашите „Бугари“ оние што зборуваат бугарски наши Македонци. Вие велите дека се „Бугари“ затоа што нивниот јазик е сличен на бугарскиот. Но дали е тоа бугарски, дали е истиот јазик што се зборува во Софија? Не.
Македонскиот е сличен на српскиот исто како и на бугарскиот. Можно е да има лингвисти кои го тврдат спротивното,но факт е дека македонскиот не се зборува ниту во Софија, ниту во Белград.
Tоа е посебен словенски јазик каков што е, овде во Швајцарија, романшкиот, зборува гризно покрај италијанскиот. Според мене, Македонецот не може да се нарекува Бугарин или Србин, туку едноставно Македонец“.
Според мене македонскиот не може да се нарече бугарски ниту српски, туку едноставно македонски“.
Рудолф Арчибалд Рајс ни дава уште еден доказ за македонскиот идентитет и неговиот јазик.
Цитат од: R. A. Reiss, Sur la situata des Macedoniens et des musulmans dans les nouvelles provinces grecgues Paris, 1918, r.6-7.